Tìm hiểu những thông tin thú vị về tết cổ truyền

Tết cổ truyền là một lễ hội truyền thống lớn và quan trọng nhất trong năm của người dân Việt Nam. Tuy nhiên, nguồn gốc, ý nghĩa của ngày Tết cổ truyền là gì, hay những món ăn và hình ảnh nào gắn liền với ngày lễ đặc biệt này thì không phải ai cũng hiểu rõ. Hãy cùng đi tìm hiểu những thông tin thú vị về tết cổ truyền trong bài viết dưới đây.

Tết cổ truyền là gì

Tết cổ truyền hay còn được gọi với những cái tên quen thuộc khác như Nguyên Đán, Tết Âm lịch, Tết ta hay chỉ đơn giản là Tết. Tương tự Tết cổ truyền ở Myanmar, Campuchia, Indonesia hay Trung Quốc, Tết cổ truyền là một dịp lễ đầu năm âm lịch, rất quan trọng và có ý nghĩa vô cùng đặc biệt ở nước ta.

Giới thiệu về nguồn gốc Tết cổ truyền ở Việt Nam, vì sao có Tết cổ truyền?

Nguồn gốc của tết vẫn còn đang được tranh cãi khá nhiều, thế nhưng hầu hết thông tin đều cho rằng ngày tết Nguyên Đán của dân tộc ta có nguồn gốc từ Trung Quốc và được du nhập vào Việt Nam trong 1000 năm bị đô hộ. Nhưng theo như sự tích "Bánh chưng bánh dày", thì người Việt ta đã ăn tết từ trước thời vua Hùng, tức là trước 1000 năm bị xâm chiếm.

Có thể thấy, Tết đã có rất lâu ở Việt Nam, nhất là trước thời Tam Hoàng Ngũ Đế, ngài Khổng Tử đã viết trong cuốn Kinh Lễ rằng: "Ta không biết Tết là gì, nghe đâu đó là tên gọi của một ngày lễ hội lớn của bọn người Man. Họ nhảy múa đêm ngày như điên, uống rượu và ăn chơi vào những ngày đó,...”

Hoặc, sách Giao Chỉ Chí cũng có đoạn viết rằng: “Bọn người Giao Quận thường sẽ tập trung lại thành từng phường hội nhảy múa, hát ca, ăn uống, chơi bời trong nhiều ngày liền để vui mừng một mùa cấy trồng mới. Không những chỉ có người dân làm nông, mà tất cả người làm trong nhà của Quan lang, Chúa động cũng đều được tham gia lễ hội này". Như vậy chúng ta có có thể kết luận được một điều là Tết Nguyên Đán có nguồn gốc bắt đầu từ Việt Nam.

Ý nghĩa của ngày Tết cổ truyền tại đối với dân tộc Việt Nam

Sau khi đã hiểu được Tết cổ truyền là gì, chúng ta sẽ cùng nhau đi tìm hiểu cặn kẽ về ý nghĩa ngày Tết cổ truyền đối với dân tộc ra sẽ như nào nhé!

Với người Việt, Tết không chỉ là một khoảng thời gian chuyển giao giữa năm mới và năm cũ, mà nó còn chứa đựng nhiều ý nghĩa đối với tâm linh, văn hóa,... Theo quan niệm của người phương Đông, đây là khoảng thời gian mà trời đất có sự giao hòa, con người trở nên gần với thần linh hơn.

Tết là dịp để người nông dân có thể bày tỏ lòng thành kính tới các vị thần linh như thần Mặt trời, thần Đất, thần Mưa, thần Sấm, thần Nước,... Kèm theo đó là những mong cầu cho một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng được bội thu.

Ngoài ra, Tết còn được coi là một ngày “làm mới”, ngày để mọi người có thể hy vọng và thực hiện những điều mình muốn làm để một năm mới được an lành, sung túc, thuận lợi,... Do đó, vào mỗi dịp Tết, nhà nào cũng tất bật dọn dẹp, sắm sửa trang hoàng nhà cửa cho thật đẹp đẽ, lung linh.

Đặc biệt, đây cũng là dịp để mọi người làm mới lại về tình cảm và tinh thần, nhằm mối liên kết với người thân được gắn bó hơn, tinh thần vui tươi, thoải mái hơn. Trong dịp Tết, các gia đình sẽ thường tụ họp chúc Tết nhau, cùng nhau thắp những nén hương để tưởng nhớ ông bà, tổ tiên, tạ ơn họ đã phù hộ gia đình trong suốt một năm qua.

Các món ăn không thể thiếu đối với người Việt mỗi khi Tết đến xuân về

Vào ngày Tết cổ truyền, mỗi vùng miền ở nước ta lại có một mâm cỗ theo nét đặc trưng riêng. Nếu như trong mâm cỗ của người miền Bắc không thể thiếu nem rán, dưa hành, giò lụa, thì tại miền Trung,những mâm cỗ này lại thường có chả bò, dưa món, tôm chua,…

Mâm cỗ cổ truyền trong ngày Tết không chỉ đa dạng về số lượng món, mà nó còn cần chú trọng về hình thức trình bày,màu sắc của món ăn. Vì thế, hãy cùng tìm hiểu về những món ăn không thể thiếu đối với người dân Việt thông qua phần bài viết dưới đây!

Bánh chưng

Bánh chưng được coi như là linh hồn của ngày Tết tại miền Bắc. Và đây chính là một trong những loại bánh có lịch sử lâu đời nhất trong nền văn hóa ẩm thực Việt Nam.

Bánh được làm từ loại gạo nếp, thịt lợn, đậu xanh và được gói vuông vức bằng lá dong. Sau đó, chúng được đem đi luộc trong khoảng 8 đến 10 giờ cho tới khi chín. Khi đã nấu xong, bánh chưng rất dẻo, rất thơm mùi thơm của gạo nếp và đặc biệt, loại bánh này sẽ có màu xanh của lá dong.

Dưa hành

Cùng với bánh chưng, dưa hành là một món ăn không thể vắng mặt trong ngày Tết cổ truyền của người Việt ta. Dưa hành thường được muối duy nhất một lần trong một năm vào dịp gần Tết. Chúng được dùng để ăn kèm với các món ăn khác, bởi dưa hành sẽ làm giảm độ ngấy của đồ ăn,đặc biệt là những đồ ăn chiên rán, nhiều dầu mỡ.

Giò lụa

Giò lụa hay còn có tên gọi khác như giò chả, chả lụa,... Chúng là tên gọi của một món ăn được làm từ hai nguyên liệu cơ bản, đó là thịt nạc thăn lợn được giã nhuyễn kết hợp cùng với nước mắm ngon, gói trong lá chuối và luộc đến khi chín.

Giò lụa được xem như một món ăn vừa phổ thông, vừa sang trọng. Đây cũng là món ăn quen thuộc với người dân Việt trong năm, chứ không chỉ riêng ngày Tết. Khi bày cỗ, giò sẽ thường được thái theo khoanh, chia thành miếng bằng nhau, gọn gàng, trông đẹp mắt và phải dễ gắp.

Giò xào

Giò xào là một món ăn truyền thống với thành phần chính đến từ thịt thủ. Phần thịt tại đầu heo khi xào chín cùng với một số nguyên liệu khác như hạt tiệu, mộc nhĩ, muối… rồi được gói và nén chặt lại. Món ăn này được bắt nguồn từ miền Bắc và sau đó lan rộng ra toàn bộ lãnh thổ Việt Nam ra ngày nay.

Xôi gấc

Theo quan niệm của người xưa, màu đỏ là màu của sự may mắn và đây cũng là  màu sắc của hạnh phúc lứa đôi. Vì vậy, trong những ngày rằm, ngày lễ hay đặc biệt là ngày Tết thì nhất định trên mâm cỗ phải có 1 đĩa xôi gấc.

Xôi gấc được nấu từ những hạt gạo nếp ngon. Chúng được trộn với gấc tươi và cho vào nồi hấp. Sau khi được đun chín, xôi sẽ có một màu đỏ tươi trông vô cùng hấp dẫn và đẹp mắt.

Gà luộc

Gà luộc là một món ăn không thể thiếu trong mâm cỗ những ngày Tết. Từ trước đến nay, mọi người luôn giữ quan niệm rằng gà sẽ mang đến niềm may mắn, hay một khởi đầu thuận lợi cho năm mới.Vì thế, người ta thường lựa chọn những con gà tươi ngon, làm sạch. Sau đó cho gà vào nồi luộc cùng với một số gia vị như gừng, hoa tiêu và hoa hồi.

Gà khi luộc chín tới sẽ có màu vàng,không rách da và được chấm kèm với muối chanh ớt. Vị ngọt, thơm của miếng thịt gà khi ăn kèm với lá chanh và chấm cùng muối chanh ớt sẽ tạo nên một hương vị đặc biệt, rất khó quên.

Canh măng khô

Ngày Tết dường như sẽ không trọn vẹn nếu thiếu bát canh măng. Có rất nhiều loại măng khác nhau từ măng xé, măng lá,…thế nhưng măng lưỡi lợn vẫn là lựa chọn thường thấy nhất trong các mâm cỗ ngày Tết.

Nồi canh măng khi được nấu cùng chân giò là một món ăn đặc trưng của người dân miền Bắc mỗi dịp Tết đến xuân về. Đó cũng là một nét văn hóa đẹp, thể hiện lên truyền thống của người Việt từ xưa với đã có thói quen ăn những món có nguồn gốc từ thiên nhiên. Có thể nói, nếu thiếu đi món ăn này, mâm cơm sẽ không còn nét đặc trưng nào của ngày Tết nữa.

Thịt nấu đông

Thịt nấu đông là món ăn truyền thống, vô cùng quen thuộc đối với người dân miền Bắc vào mỗi dịp đầu năm mới.Người dân nơi đây sẽ thường sử dụng thịt chân giò, thịt gà, tai heo, thịt ngan…để nấu làm thịt đông.

Có thể nói, thịt đông là món rất riêng và chỉ có ở mùa xuân miền Bắc. Trong tiết trời xe lạnh, thịt đông sẽ trở nên ngon hơn rất nhiều. Thế nên, sau khi tất cả nguyên liệu đã được ninh nhừ với nhau, bạn cần để nguội chúng qua 1 đêm, thành quả của sáng hôm sau sẽ khiến bạn tràn đầy bất ngờ đấy!

Bánh tét

Bánh tét có ý nghĩa rất đặc biệt,chúng là sự hội tụ của đất và trời và là một trong những món ăn truyền thống của người miền Trung. Nếu miền Bắc có bánh chưng gói bằng lá dong, thì bánh tét miền Trung và miền Nam sẽ gói bằng lá chuối.

Mặc dù giống nhau về nguyên liệu,thế nhưng bánh tét được gói lại thành từng đòn theo hình trụ. So với bánh chưng,bánh tét được đánh giá là dễ luộc, dễ chặt và ăn cũng ngon hơn khá nhiều.

Dưa món

Nếu như miền Bắc trong ngày Tết se lạnh có dưa hành, thì ở miền Trung lại có dưa món. Là món ăn được kết hợp từ nhiều nguyên liệu như củ cải, đu đủ, củ kiệu, cà rốt, dưa leo,… dưa món đã tạo nên một món ăn ngon không thể cưỡng nổi.

Mặc dù nghe qua có vẻ chúng khá đơn giản, thế nhưng để có thể làm được một đĩa dưa món đầy sắc vị, thì bạn sẽ tốn không ít thời gian và sự tỉ mỉ. Đặc biệt, khi một lát bánh tét dẻo mềm được ăn kèm cùng với dưa món giòn giòn, chua chua sẽ đem đến cho người ăn một cảm giác lạ miệng, rất khó quên. Đây cũng là một hương vị rất riêng trong những ngày Tết cổ truyền tại miền Trung.

Tôm chua

Một món ăn khác không thể thiếu trong mâm cỗ của người miền Trung ngày Tết đó chính là tôm chua - đặc sản của Huế. Vị ngọt bùi của tôm kết hợp với độ béo ngậy của thịt, vị cay và thơm của riềng, tỏi ớt, hương của các loại rau thơm, vị chua của khế, chát của vả,… Tất cả đã tạo nên một “bản hòa tấu hương vị” lôi cuốn, hấp dẫn, khiến bất kỳ ai ăn qua một lần sẽ phải nhớ mãi trong đời.

Chả bò

Trong bàn tiệc chiêu đãi khách trong những ngày đầu xuân, người miền Trung thường sẽ có một khoanh chả bò màu đỏ hồng. Với đủ vị cay, mặn, ngọt, giòn, dai quyện với mùi thơm nồng đặc trưng của tiêu đen khiến cho món ăn này không thể thiếu trong các dịp lễ Tết.

Thịt ngâm mắm

Mỗi dịp Tết đến Xuân sang, thì món thịt ngâm mắm lại là cách muối thịt phổ biến nhất ở các tỉnh miền Trung. Nguyên liệu của món ăn này có thể là thịt heo hay thịt bò đều được. Khi sơ chế xong,thịt được ngâm vào nước mắm đường đã pha nấu tỉ mỉ. Sau cùng, món thịt này khi ăn có vị mặn, ngọt và thường ăn kèm với củ kiệu chua ngọt, dưa món và rau sống,rau thơm.

Thịt kho nước dừa

Trong vô vàn các món ăn ngon tại Sài Gòn, thì món ăn Tết truyền thống nổi tiếng nhất có lẽ là món thịt kho nước dừa.Món ăn này còn được biết đến với những cái tên như thịt kho hột vịt, thịt kho riệu.

Vào những ngày giáp Tết, bên cạnh việc nấu bánh tét, thì mọi người cũng rất hay chuẩn bị một nồi thịt kho nước dừa. Bởi thịt kho hột vịt này trông rất hấp dẫn, dễ ăn và cực kỳ ngon miệng. Nếu bạn muốn thưởng thức thử món này mà không cảm thấy ngấy, thì bạn có thể ăn chúng kèm với dưa, giá.

Lạp xưởng

Một trong những món phổ biến ở Nam bộ mà bất kì ai cũng biết đến đó chính là lạp xưởng. Cứ mỗi khi Tết đến, nhu cầu tìm mua lạp xưởng lại tăng lên đáng kể và chúng cũng không thể thiếu trong mâm cơm người dân nơi đây.

Lạp xưởng hiện nay được biến tấu thành rất nhiều loại như: lạp xưởng tươi, tôm, cá, khô, nạc,… Lạp xưởng vốn là một món ăn từ đất nước Trung Hoa, thế nhưng món ăn này lại được khá nhiều người Việt ta ưa chuộng. Chúng được làm từ thịt nạc và thịt mỡ lợn, khi xay nhuyễn với nhau, chúng sẽ được trộn với rượu, đường và nhồi vào ruột lợn khô để làm chín. Chính vì vậy, lạp xưởng luôn có vị hơi ngọt, độc lạ.

Canh khổ qua nhồi thịt

Với mỗi gia đình miền Nam, món canh khổ qua nhồi thịt còn là một món ăn thường ngày rất quen thuộc. Và món ăn này cũng được sử dụng trong những ngày Tết đầy quan trọng với ý nghĩa đẩy lùi những khó khăn đi qua trong năm cũ. Không những thế, đây cũng là một món ăn bổ dưỡng,giải nhiệt cơ thể rất tốt trong những ngày Tết.

Dưa giá

Với đặc tính thanh mát, giòn ngon,nên món dưa giá được rất nhiều người lựa chọn để giải nhiệt vào những ngày Tết.Dưa giá được ăn cùng với cơm, cuốn bánh tráng, tuy nhiên để thích hợp nhất, dưa giá nên ăn kèm với thịt kho hột vịt, vì chúng có tác dụng giải ngấy rất hiệu nghiệm trong những ngày đặc biệt này.

Thành phần chủ yếu để tạo nên một món dưa giá bao gồm: hẹ, cà rốt, giá rất bổ dưỡng cho cơ thể.

Như vậy, với tất cả các thông tin trên, mình tin chắc bạn đã nắm được tất tần tật những điều thú vị về Tết, bao gồm: Tết cổ truyền là gì, nguồn gốc, ý nghĩa của ngày Tết cổ truyền, hay những món ăn, hình ảnh gắn liền với ngày đầu năm mới của Việt Nam. Để tìm hiểu thêm nhiều thông tin hay ho khác, hãy thường xuyên truy cập vào web của chúng tôi mỗi ngày nhé!